dmdqS J, Hw S m, YmdS m, Amï m, qnni, C§~a, C§{S Ur, Amdim Aem AZoH d¥jm§Mo AmJa Agbobo H moH U AmO ‘mÌ Am§~m,      H mOy, a~a Aí¶m EH gwar ~mJm¶VtZr doT bobo {Xgy bmJbo Amho.

H moH UmVrb {Z‘©Zwî¶ Am{U ñdÀN g‘wÐ {H Zmè¶mda A§S r Úm¶bm H mgdo AZoH XeH mnmgyZ ¶oV AmhoV. Am°{bìh [aS bo OmVrÀ¶m H mgdm§Mr ‘mXr dfm©VyZ EH Xm {H Zmè¶mda ¶oVo, dmiyÀ¶m nwiUrV IÈ m H ê Z A§S r XoVo Am{U nwÝhm  gmJar  àdmgmbm {ZKyZ OmVo. ¶WmdH me A§S r C~yZ ˶mVyZ {n„o ~mhoa ¶oVmV Am{U gmJar bmQ m§da AmYrZ hmoʶmgmR r   g‘wÐmÀ¶m {XeoZo Ymd KoVmV. dfm©Zwdf} gwéMr ~Zo gmJa{H Zmar KS Umè¶m ¶m OrdZg§Kfm©À¶m H Wm§À¶m Zm|Xr H aV Amë¶m AmhoV. Zï àm¶ åhUyZ JUbr Jobobr H mgdm§Mr hr àOmVr Xadfu EH mM g‘wÐ {H Zmar A§S r Úm¶bm  ¶oV  Agë¶mZo {Vbm AZoH AmìhmZm§Zm Vm|S Úmdo bmJV Amho.¶m H mgdm§Zm gdm©{YH YmoH m Amho Vmo åhUOo ‘mUgmnmgyZ. AZoH doim ¶m H mgdm§Mo IÈo emoYyZ ˶mVrb A§S r Im„r Om¶Mr. H moëho, ‘w§Jwg, njr Ago Z¡g{J©H {eH mar AmhoVM. gìhm©¶ìhb aoQ A{Ve¶ H ‘r AgUmè¶m ¶m H mgdm§Mo g§dY©Z åhUyZM AmìhmZmË‘H Amho. Joë¶m H mhr dfmªV ‘mÌ gømÐr {ZgJ© {‘Ìgma»¶m ñdg§¶odr g§ñWm, dZ {d^mJ, OmJmoOmJr Agbobo H mgd{‘Ì Am{U JmdH ar ho g§dY©ZmMo H m¶© VS rg ZoV AmhoV. H mgd ‘hmoËgd gmaIo CËgd H ê Z n¶©Q Z dmT Am{U amoOJma {Z{‘©Vr‘wio bmoH m§Mm gh^mJ Am{U nmR t~m gwÕm dmT Vmo Amho. qgYwXþJm©VyZ KaQ çm§Mr VñH ar H ê Z gyn H aʶmgmR r dmnaë¶m OmUmè¶m nmH moù¶m§À¶m àOmVrÀ¶m g§dY©ZmgmR rgwÕm AmVm AZoH g§ñWm Am{U ZmJ[aH H m¶©aV AmhoV.

AmìhmZo H moH UmVrb O¡d{d{dYVog‘moa AgUmè¶m AmìhmZm§Mm AmnU AmT mdm KoD bmJbmo Va gdm©V ‘moR o AmìhmZ Amho Vo åhUOo d¥jVmoS rMo. n{ü‘ ‘hmamï´ mV Pmbobr Am¡Úmo{JH H« m§Vr, XiUdiUmÀ¶m dmT boë¶m gmo¶r Am{U ^m¡Jmo{bH gbJVm ¶m‘wio H moH U ho AZoH H maImݶm§Mo nwadR mJ¥h ~Zbo Amho. OimD  bmHy S nwadR m H aUmar EH ì¶dñWm gmR rÀ¶m XeH mnmgyZ BWo V¶ma Pmbr Amho. AmYr H moigm^Å r Am{U AbrH S À¶m H mimV gmIa CÚmoJ Aí¶m AZoH H maUm§Zr bmH S mbm dmT Vr ‘mJUr Amho. KmQ mVyZ Am|S ³¶m§Zr ^ê Z OmUmao Q´ H ho ¶mMo Ñí¶ nwamdo AmhoV. EHo H mir gd©Ì Agbobo eoH S mo df© OwZo ~ohS m, gmda, Mm§X²’ i, Zm§ÑH Ago nwamU d¥j AmO ’ º XodahmQ r åhUOo XodamB©‘ܶo {e„H AmhoV. XþX£dmZo      {R H {R H mUr gwé Agbobo ‘§{Xam§Mo OrUm}Õma XodamB©‘Yrb d¥jg§nXm KQ ʶmg H maUr^yV R abo AmhoV. H moH UmV ~hþVm§er (OdiOdi 95%) O§Jbo hr ImOJr ‘mbH sMr AmhoV. ImOJr O§Jbm§‘ܶo gXmh[aV dZm§Mr OmJm AmVm EoZ, qH Oi Aí¶m nmZPS r d¥jm§Zr KoVbobr {XgVo. gømÐrÀ¶m CVmamda EHo H mir am~ H mTy Z ZmMUrMo nrH KoVbo OmV Ago. JmdHw gmdarb JdVmMr ‘¡XmZo amIUo Am{U O§Jbm§Mo ì¶dñWmnZ ¶m Ñï rZo ‘hËdmMr AgUmar hr eoVr AmOH mb {XgoZmer Pmbr Amho. {VMr OmJm AmVm Am§~m, H mOy, a~a Am{U AZZg Aem EH gwar bmJdS tZr KoVbr Amho. X{jUog {Vbmar nmgyZ Pmbobr hr gwédmV AmVm AJXr gømÐr ì¶mK« àH ënmÀ¶m gr‘mdVu ^mJm§n¶ªV nmoMbr Amho.

dݶ àmUr Am{U ‘mZd g§Kf©

Hw§ nUo KmbyZ ~§{XñV Ho boë¶m ~mJm AZoH g‘ñ¶m§Mo ‘yi ~Zë¶m AmhoV. H Zm©Q H mVrb O§Jbm§Zm ‘hmamï´ mVrb {Vbmar, amYmZJar Aem g§nÞ O§Jbm§Zm OmoS Umao dݶ àmʶm§Mo ^«‘U‘mJ© ¶m ~mJm¶Vr AS dyZ YaV AmhoV. dmK, amZJdo Am{U hÎmr gmaIo dݶàmUr ho ^«‘U‘mJ© {Z¶{‘V dmnaV Agë¶mZo ˶m§Mm ‘mZdmer gmV˶mZo g§Kf© gwé Pmbm Amho. Jdo, gm§~ao, ‘mH S , dmZa, gmqiXa Am{U amZSw ¸ a ho àmUr ‘mZd Am{U dݶàmUr g§Kfm©À¶m H| ÐñWmZr AmhoV. Am§~m,H mOyÀ¶m ~mJm§Mo Am{U eoVrMo ¶m àmʶmH Sy Z Ho bo OmUmao ZwH gmZ dmT V Amho. AZoH eoVH ar ¶m àmʶm§Mr dmT bobr g§»¶m Am{U ñWbm§Va ¶m‘wio eoVr gmoS V AmhoV. ˶m‘wioM ImÚmÀ¶m emoYmV ¶m àmʶm§Mr ^Q H§ Vr dmT br AgyZ AJXr {OëømÀ¶m Am§V^m©Jmn¶ªV ‘Ob Jobr Amho. CÝhmù¶mÀ¶m H mimV hmoUmar nmUr Q §MmB©, Hw Ìo, C§Xra Kwer ¶m§Mr g§»¶mdmT Am{U KZH Mam ì¶dñWmnZ Zgë¶m H maUmZo {~~Q çm AmVm gmoßß¶m ImÚmÀ¶m emoYmV ‘mZdr dñVrV pñWamdbm Amho.

An[a{‘V Am{U gmV˶nyU© d¥jVmoS rMm n[aUm‘ AZoH àOmVtda hmoV Agbm Var gXmh[aV dZm§da Adb§~yZ AgUmè¶m YZoe nú¶m§À¶m àOmVr YmoH mJ«ñV Pmë¶m AmhoV. O§Jbm§Mo eoVH ar Am{U AZoH d¥j àOmVtMo ~rOàgmaU H aUmao ho YZoe g§H Q J«ñV ~Zbo AmhoV. ‘hmYZoe gma»¶m àOmVtMr g§»¶m H ‘r hmoD bmJë¶mZo ˶m§À¶mda Adb§~yZ AgUmè¶m H mOam, H Sy H dR , H mim Yyn, Mm§X²’ i Ago AZoH d¥jhr g§H Q J«ñV ~Zbo AmhoV. gømÐr g§H ën gmogm¶Q r, EZgrE’ gma»¶m g§ñWm YZoe nú¶m§Mo Am{U ˶m§À¶m A{YdmgmMo g§dY©Z H aʶgmR r PQ V AmhoV.

Jobr H mhr df} H moH UmV amZHw Ìo åhUOoM H moigwÝXo ¶m YmoH mJ«ñV àOmVrMm dmda g§a{jV joÌm~mhoa dmT bm Amho. O§JbmÀ¶m ^mJmVrb YZJa dñ˶m Am{U newnmbZ H aUmè¶m g‘mOm§À¶m ney§Zm ¶m amZHw Ͷm§À¶m H inm§nmgyZ YmoH m {Z‘m©U Pmbm Amho. ‘mUgmdarb ¶m ney§À¶m hëë¶mMo à‘mU AJXr ZJʶ Agbo Var CØdy bmJbobm g§Kf© ‘mÌ Q moH JmR V Amho. dݶ àmʶm§Mr {eH ma Am{U ˶m§À¶m Ad¶dm§À¶m VñH arMo à‘mU H moH UmV OdiOdi ZìhVoM. {ZgJm©bm Amnë¶m AJXr OdiMm gIm ‘mZUmè¶m, ˶mÀ¶m gd© Vèhm§Zm ghOnUo gm‘mdyZ KoUmar BWbr bmoH g§ñH¥ Vr dmT ˶m ZmJarH aUm‘wio H S obmoQ mÀ¶m nm¶arda nmoMbr Amho. Idbo ‘m§Oamgma»¶m Xþ{‘©i Am{U ñd^mdmZo A˶§V Jar~ àmʶm§À¶m h˶m Am{U Idë¶m§Mr VñH ar hmoV Agë¶mÀ¶m KQ Zm gmV˶mZo CKS H sg ¶oUo ho H moH Ur ‘mUgmgmR r bm§ÀN Z ~Zy bmJbo Amho. VñH ar‘Yrb H moQ çmdYr én¶m§Mr CbmT mb Am{U ˶m‘mJMo AW©H maU gmYr ^moir åhUyZ dfm©d Ho ë¶m OmUmè¶m H moH UmgmR r Z¸ sM ^yfUmdh Zmhr. OZOmJ¥Vr, Aä¶mg Am{U bmoH gh^mJmVyZ hiyhiy Idbo ‘m§Oa g§dY©Z àH ën doJ nH SV Agbm Var Pmbobr hmZr ‘moR r Amho. H moH Umbm doT Umè¶m gømÐrÀ¶m Imoè¶mVrb O¡d{d{dYVog‘moa C^r R mH bobr hr Aer AmìhmZo ¶o˶m H mhr dfmªV hmVmibr Z Joë¶mg ^{dî¶mV AZoH ‘moR çm g‘ñ¶mV énm§VarV hmoD eH Vrb Aer {MÝho AmhoV.

H mVi gS çm§À¶m d¡{eï² ¶nyU© n[ag§ñWm

gmJar {H Zmao Am{U ˶m§Zm bmJyZ Agbobo H mVi gS o hr A{Ve¶ Xþb©{jV n[ag§ñWm. ‘hmamï´ mbm bm^boë¶m gmJar {H Zmè¶m§Zm g‘m§Va AgUmao ho gS o AZmo»¶m Am{U OJmV Ho di ¶m{R H mUrM AmT iUmè¶m AZoH àXoe{Zð àOmVr ¶m§Mo ‘mhoaKa AmhoV. ‘mVr Am{U nmofU ‘wë¶m§Mr H ‘VaVm, Ho di nmdgmù¶mÀ¶m Mma ‘{hݶmV nmʶmMr CnbãYVm Am{U àM§S CîUVm ¶m§gma»¶m AZoH  à{VHy b KQ H m§Mm gm‘Zm H aʶmgmR r ¶oWrb àOmVr AZwHw brV hmoV Agboë¶m {XgyZ ¶oVmV. ¶jnwîno, H§ Xrb nwîno, MrMwa H m§Xm, JS å~r H m§Xm Aem dZñnVr Amnbo Or{dV‘mZ H mhr ‘{hݶm§Mo H ê Z H§ X {Z‘m©U H aVmV Am{U CÝhmù¶mÀ¶m H mimV {Q H md YaVmV. JdVr Xdq~Xÿ, grVoMr Amgdo Aí¶m dZñnVtZr H sQ H Am{U ‘m§g ^jUmMm ‘mJ© nËH abm Amho. nm§T è¶m ~Jù¶mgmaIo {XgUmao T moH mMo ’w b hr YmoH mJ«ñV àOmVr H mhr R am{dH {R H mUr AmT iVo. XrnH mS r H moÝH ZoÝgr (Dipcadi concanense) ¶m ZmdmVyZ ¶m dZñnVrMo àXoe{Zð Ëd AYmoaopIV hmoVo. Va ^wB©MH« åhUOoM B{’ Oo{ZAm aËZm{JarH m (Iphigenia ratnagirica) ¶m dZñnVrMo Zm‘H aU {VMo AmT iñWmZ aËZm{Jardê Z H aʶmV Ambo Amho. gmoZH s, VoaS m, YZJar ’o Q m, Mmohmoim, h§gVwam, H mnao H ‘i Aem AZoH dfm©¶w dZñnVtMo Aml¶ñWmZ AgUmao ho H mVi gS o A‘ya ggmUm, g§KMmar {Q Q dr, bmdo, Kw~S o, MmVH , H méʶ H mo{H bm, H aH moMo Aem AZoH ñWbm§VarV Am{U YmoH mJ«ñV nú¶m§À¶m àOmVtMo ImÚñWmZ AmhoV. A‘wa ggmUm Aa~r g‘wÐmdê Z CÈ mU H ê Z Am{’« Ho V Omʶmnydu H moH U {H Zmè¶mda ‘moR çm g§»¶Zo O‘VmV Am{U BWo “ImD {nD bÆ hmoD ‘ åhUrà‘mUo nwaogo ImÚ {‘idyZ nwT À¶m àdmgmMr VOdrO H aVmV.

Xod Jm§Sy i, ’w ago, qdMy, S moabo ¶m Jmdmdê Z Zm‘H aU Pmbobr nmb Aem A{Ve¶ àXoe{Zð Am{U EH mhÿZ EH g§H Q J«ñV àOmVr gS çmda OmJmoOmJr   {XgVmV. Aem AZmo»¶m Am{U EH ‘odm{ÛVr¶ O¡d{d{dYVoMo ^m§S ma AgUmao gS o gaH ma Xa~mar ‘mÌ “ZmnrH ‘,    “COmS ‘, “d¡amU’ H° Q oJar‘ܶo AgyZ O{‘ZtÀ¶m Zm|XtV “nmoQ Iam~m’ åhUyZ {hUdbo Jobo AmhoV. nmdgmMo nmUr gmR dyZ ImbÀ¶m Jmdm§Zm nwadR m  H aUo,  ‘moR çm à‘mUmV namJr^dZ H aUmè¶m H sQ H m§Zm AmH {f©V H ê Z ˶m§Mo nmbZnmofU H aUo Aer H m¶} gS çm§‘wio ghO hmoVmV Or AZoH m§À¶m pIOJUVrVhr ZmhrV. n[aUm‘r gS çm§Mr Zm|X “nS rH O‘rZ’ åhUyZ hmoVo Am{U “nS rH O{‘ZtMm dmna amoOJma {Z{‘©Vr Am{U ì¶dgm¶ C^maUrgmR r àmYmݶmZo ìhmdm’ ¶m emgZ YmoaUm‘wio AZoH “aoS ‘ H° Q oJarVrb àXÿfUH mar d ‘hm{dZmeH mar àH ën H moH UmVë¶m gS çm§da àñVm{dV Pmbo AmhoV. Xm^moi ‘Yrb EZ«m°Z, {d{dY Am¡pîUH Am{U AmpÊdH {dÚwV àH ën, [a’ m¶Zar hr ¶mVrb A{bH S Mr H mhr CXmhaUo.aËZm{Jar Am{U XodJS À¶m ZmdmZo OJ^amV à{gÕ Agbobm hmnyg Am§~m ho gwÕm ¶m gS çm§MoM XoUo. na§Vw, Am§ã¶mMr EH gwar bmJdS hr BWë¶m O¡d{d{dYVobm {VVH sM hm{ZH maH . ImS r {H Zmar dgboë¶m Am¡Úmo{JH dgmhVr, ˶mVyZ hmoUmao Ob àXÿfU Am{U ˶mda ZgUmao H moUVohr {Z¶§ÌU ho H ‘r {H H m¶ åhUyZM {dZmeH mar àH ënm§À¶m àXÿfU {Z¶§ÌUmMr O~m~Xmar gaH mar ¶§ÌUmda {Xbobr Amho. hr O~m~Xmar nma nmS ʶm‘ܶo gaH mar ¶§ÌUmMo An¶e gd©lwV Amho. amoOJma CnbãY hmoB©b Aer JmOao XoD Z àñVm{dV Pmbobo ho ‘hm{dZmeH mar àH ën Ho di O‘rZ ~iH mdʶmì¶{V[aº H moUVrhr nm¶ar JmRy eH bo ZmhrV hr dñVwpñWVr Amho.

nm¶m^yV gw{dYm Am{U dmT Vo ZmJarH aU

H moH UmVrb n¶©Q Z AZoH   ¶§ÌUm,   YmoaU {Z‘m©Vo Am{U ZmJ[aH m§Mo AmdS Vo YmoaU R abobo Amho. H moH Umbm bm^bobo ñdÀN gw§Xa Am{U {Z‘©Zwî¶ gmJa {H Zmao AZoH Xoer {dXoer n¶©Q H m§Zm AmH {f©V H aVmV. BWbr ImÚ g§ñH¥ Vr Am{U gdm©Zm gm‘mdyZ KoUmao gmohmoio, Z¥Ë¶ AZoH n¶©Q H m§Mo AmH f©U R aV AmhoV. H mhr hOma dfm©nydu H mVimV ImoXbr Jobobr H mVi{eëno, àmMrZ ñWmn˶ H m¡eë¶o AgUmar ‘§{Xao Am{U H moH Ur Kam§‘Yrb em§VVm Am§Vaamï´ r¶ ñVamda ZmdmObr Jobr Amho. n¶©Q Z ì¶dgm¶mbm nm¶m^yV gw{dYm H aVm ¶mì¶mV åhUyZ AZoH gmo¶rgw{dYm {Z‘m©U H aʶmMo H m¶© {R H {R H mUr gwé Amho. XiUdiUmÀ¶m gmo¶r doJdmZ ìhmì¶m ¶mgmR r ~m§Ybo OmUmao ÐþVJVr añVo ho ¶mMoM CXmhaU. ‘w§~B© Jmodm Am{U gmJar ‘hm‘mJm©Mo dfm©Zwdf} gwé Agbobo ~m§YH m‘, ˶m‘wio Mmbbobr S m|Ja’ moS , d¥jVmoS hr Zdr Cabobr Zmhr. ‘moR çm añ˶m§‘wio {dM{bV Pmbobo nmʶmMo àdmh, S m|Ja CVma H Yr AmnÎmr‘ܶo énm§VarV hmoVrb ¶mMr emœVr Zmhr. ¶mVM ^a åhUyZ Zdo J«rZ{’ ëS Am{U eº s ÐþVJVr ‘mJ© àñVm{dV AmhoV. ¶m‘wio O‘rZ g§nmXZ H aVmZm OmUmè¶m OmJm, O§Jbo ¶mVyZ O¡d {d{dYVoMr {H Vr hmZr hmoB©b ¶mMr H ënZmhr H adV Zmhr. {dai bmoH dñVr AgUmar H moH UmVrb ehao Am{U Jmdo PnmQ çmZo ~Xby bmJbr AgyZ ZmJarH aUmMo dmao A§JmV ^ê Z H mV Q mHy bmJboV. ehao dmTy bmJbr Ví¶m nmUr, H Mam Aem AZoH g‘ñ¶m S moHo da H mTy bmJë¶m AmhoV. ßb°pñQ H Mm ^ñ‘mgwa CJ« ê n YmaU H aV AgyZ gm§S nmUr Am{U KZH Mam J¡aì¶dñWmnZ O¡d {d{dYVoÀ¶m ‘wimer Ambo Amho. dmVmdaUr¶ ~Xb, dmT Umao Vmn‘mZ, ObàXÿfU ¶mMm WoQ n[aUm‘ gmJar ObMa Am{U O¡d{d{dYVoda hmoVmZm {XgV Amho. ‘Ëñ¶ CËnmXZ H ‘r hmoD Z ˶mda AmYm[aV bmoH g§»¶oMo amoOJma H ‘r hmoUo ho Ñí¶ gd©Ì {XgV Amho. ‘mí¶m§Mo dmT bobo ^md Am{U ‘Ëñ¶ XþîH mimH S o hmoD bmJbobr dmQ Mmb {dMma H aʶmg CÚwº H aV Amho. am¶JS ‘ܶo amgm¶{ZH H maImݶm§Zr Ho bobo àXÿfU ^ê Z {ZKʶm nbrH S o Amho. ZÚm§‘YyZ AZoH ObMam§À¶m Xþ{‘©i àOmVr Zï Pmë¶m AmhoV. ¶mVrb AZoH H maUo àXÿfU qH dm AñdÀN Vo‘wio Pmbr Agbr Var ZmJar ñdÀN Vm A{^¶mZ gwÕm EImÚm àOmVrgmR r hm{ZH maH R ê eH Vo ¶mMo EH CXmhaU åhUOo {JYmS o. J«m‘ ñdÀN Vm A{^¶mZm‘wio CKS çmda Q mH bo OmUmao àmʶm§Mo ‘¥VXoh ~§X Pmë¶m‘wio ImÚmMr H ‘VaVm {Z‘m©U hmoD Z {JYmS o AmVm ’ º am¶JS ‘Yrb R am{dH ^mJmV {e„H am{hbr AmhoV. ney d¡ÚH s¶ ì¶dgm¶mV dmnabr OmUmar H mhr agm¶Zo gwÕm ˶m§À¶mgmR r hm{ZH maH R abr. H mhr eoH S çm§À¶m KamV am{hbobr ˶m§Mr g§»¶m g§dY©ZmÀ¶m à¶ËZm§‘wio AmVm nwÝhm EH Xm ^amar KoV Amho, hr ~m~ doJir.

{hdmù¶mV AZoH ñWbm§V[aV njr g‘wÐH mR mMr C~Xma hdm Am{U {dnwb ImÚómoVm§Mm AmZ§X bwQ ʶmgmR r H moH UmV XmIb hmoVmV. ¶mV ‘w»¶V… Am{’« Ho VyZ ¶oUmao MmVH Am{U nmdí¶m, gm¶~o[a¶m Vo ZmJmb±S nmgyZ ‘hmamï´ Vo Am{’« H m Agm àdmg H aUmam A‘ya ggmUm, gm¶~o[a¶mVyZ ¶oUmar gmo{e¶m~b bmnqdJ, {ZiH§ R , Jëg, nmH moù¶m Ago AZoH  njr AmT iyZ ¶oVmV. dmXim§À¶m H mim‘ܶo ~w~rgmaIo njr {H Zmè¶mda Amgam KoVmV. nmdgmù¶mV lrb§H m Am{U X{jU ^maVmVyZ Zda§J Am{U {V~moQ r I§S mÀ¶m a§Jm§Mr CYiU H aUmè¶m ê nmMo Xe©Z AmnUmbm ~mJm, Amo‹T o Aem {R H mUr ghOVoZo hmoVo. ¶m àOmVtMo ñWbm§Va ^«‘U ‘mJ© {Q Hy Z amhmdoV ¶mgmR r {deof Aä¶mg Am{U à¶ËZ hmoUo JaOoMo ~Zbo Amho.

{ZgJ© g§dYZ© Am{U emœV n¶©Q Z

H moH UmVrb O¡d{d{dYVog‘moa AZoH AmìhmZo Agbr Var BWë¶m bmoH m§‘ܶo Z¡g{J©H [a˶m AgUmam ‘m¶miynUm Am{U {ZgJm©À¶m Hw erV OrdZ OJʶmgmR r bmJUmaar H UIaVm AmoVàmoV ^abr Agë¶mZo AZoH  àým§Mo CÎma eoOmarM {‘iVo. BWbo gU, [aVr[admO, na§nam {ZgJ©nyaH Am{U {ZgJ© nyOH AgwZ ¶m‘wio ñdm^m{dH [a˶m AmOy~mOyÀ¶m n[agamMo Am{U O¡d {d{dYVoMo g§ajU Am{U g§dY©Z hmoVo. OdiOdi gd©M JmdmV XodmÀ¶m ZmdmZo Ho di ‘m¡pIH na§naoVyZ amIë¶m Joboë¶m Xodam¶m, ˶mVrb eoH S mo df} OwZo nwamUd¥j ho {ZgJ©^mZ Agë¶mMo Ñe nwamdo. amB©‘Yrb d¥j, dobr, nmʶmVrb ObMa, {dh§J, new ho Iè¶m AWm©Zo OZwH H mof R amdr. H moH UmVrb ~hþVm§er O‘rZ hr ImOJr ‘mbH sMr Agë¶mZo {VMo amIUXma Am{U O~m~Xma ho ñWm{ZH AmhoV. ˶m‘wio OZOmJ¥Vr Am{U bmoH gh^mJ ho BWo O¡d {d{dYVm g§dY©ZmMo ‘w»¶ ñV§^ R aVmV. dUì¶mgma»¶m gd©Xÿa ngaboë¶m Am{U àM§S hmZr H aUmè¶m g§H Q mg gwÕm EH sMo ~i H ê ZM Vm|S XoVm ¶oD eH Vo ¶mMr OmUrd hiyhiy hmoV Amho.

{ZgJ© amIbm Va Mma bmoH Amnë¶mH S o ¶oVrb, BWo amhVrb, IM© H aVrb Am{U ˶mVyZ amoOJma dmT ob ¶mMr H ënZm Amë¶mZo AZoH emœV n¶©Q ZmMo Am{U ^mH ar {ZdmgmMo CnH« ‘ OmJOmJr gwé PmboV. H m§XidZ g’ mar, njr {ZarjU J¥ho Aí¶m BH mo ’«| S br ì¶dgm¶m§Zr n¶m©daU ajU Am{U amoOJma {Z{‘©Vr XmoÝhr hmoV Amho. amZ‘moS r, gw~m^yi gma»¶m VUm§Mo ì¶dñWmnZ, H sQ H ZmeH m§Mm H ‘r dmna, Am{X‘ {~¶mʶm§Mm dmna Am{U g|{ж eoVrg àmoËgmhZ XoD Z H moH UmMm hm ñdJ© {Q H dUo ghO eж Amho.

g§X^© – {ZgJ©YZ H moH UMo, boIH – am‘ ‘moZo, àH meH – gømÐr {ZgJ© {‘Ì, {MniyU, {Vgar Amd¥Îmr 2017.

emoY{Z~§YPresence of Pangolin through Camera Trap Assessment in Ratnagiri District of Northern Western Ghat of Maharashtra,India (Bhau Katdare, Abhishek C Singh, Pratik More, Soham Ghorpade).

(boIH H moH UmVrb n[ag§ñWm§À¶m g§ajU, g§dY©ZmMo H m¶© H aUmè¶m gømÐr g§H ën gmogm¶Q r ¶m g§ñWoMo H m¶©H mar g§MmbH AgyZ ’w bnmIao, gS çm§Mr O¡d {d{dYVm, B. {df¶m§da ˶m§Mo emoY{Z~§Y àH m{eV Pmbobo AmhoV.)